De pony die bijt met aansingelen; is hij gemeen..?
Of probeert hij iets te vertellen? Doet het zadel misschien zeer aan zijn rug?
Het paard wat zich in de wei niet laat pakken; is hij vervelend..?
Of probeert hij iets te vertellen? Voelt hij zich bij jou bijvoorbeeld minder veilig dan bij zijn kudde?
De pony die zijn bit vastpakt en rechtstreeks naar de dichtstbijzijnde graspol loopt, is hij eigenwijs..?
Of probeert hij iets te vertellen? Gebruikt de ruiter wellicht zijn mond iets teveel om zich in evenwicht te houden en is hij het (terecht..?) zat?
Het paard dat weigert te springen of zelfs langs de hindernis schiet, is hij koppig..?
Of probeert hij iets te vertellen? Gaat het misschien te snel, mist hij vertrouwen de sprong te wagen, of zit de ruiter in de weg?
De pony die niet fijn reageert op beenhulpen, is hij lui en ongevoelig?
Of probeert hij iets te vertellen? Word er misschien zo vaak zo ruw been gegeven dat hij simpelweg geleerd heeft dat dat erbij hoort?
Het paard dat de trailer niet in wil, is hij een aansteller?
Of probeert hij iets te vertellen? Vind hij het wellicht opricht eng, heeft hij (nog) niet geleerd dat hij gerust al zijn instincten (!) kan negeren?
Veel mensen labelen hun paard constant met negatief beladen termen als eigenwijs, vervelend, irritant, lui of nog veel erger.. Terwijl het mooi zou zijn als je het gedrag los kunt koppelen van het paard en zijn aard. Laten we daar eens beginnen; de aard van een paard!
Paarden zijn kuddedieren.
Ze voelen zich veilig in een kudde en hebben behoefte aan sturing, duidelijk leiderschap. Alleen is een paard vaak een stuk meer onzeker. Als het spannend wordt of er gevaar dreigt, zoekt een paard het liefst de veiligheid van de kudde op. Als jij je paard uit zijn veilige kudde haalt, is het dus goed om je bewust te zijn van het feit dat jullie nu samen een ‘kudde’ zijn, en ervoor te zorgen dat jij het soort leider voor je paard bent die hij nodig heeft.
Paarden zijn vluchtdieren.
Vluchten is instinctief, en een primaire manier om in leven te blijven. Een paard dat gevaar voelt, heeft het idee dat hij moet rennen voor zijn leven. Realiseer je dat het om doodsangst gaat, als een paard ‘op hol’ gaat. Onderschat zijn instincten niet, neem ze serieus. Het kan zeer gevaarlijk worden als een paard in de vluchtstand gaat, hij is dan namelijk niet meer in staat om na te denken.
Paarden gaan van nature tegen druk in.
Paarden zijn vanuit het wild gewend níet te doen wat roofdieren van ze willen, om in leven te blijven. Begrijpt je paard jouw vraag niet of voelt hij zich onzeker of angstig, dan is de kans groot dat zijn initiële reactie is om tegen druk in te gaan, het is een reflex.
Paarden zijn van nature sceptisch en claustrofobisch.
Kleine ruimtes, smalle doorgangen (een trailer!).. paarden ontwijken die van nature het liefst. Nieuwe dingen, ze rennen er het liefst voor weg en draaien pas om om te kijken als de afstand groot (veilig!) genoeg is. Het ene paard heeft een langere ‘renweg’ dan de ander, dat ligt aan het temperament, hoe koelbloeding hij gefokt is et cetera.
Daarnaast heeft een paard nog een aantal basis behoeftes om gelukkig en gezond te kunnen zijn, en dus als onze paardenpartner te kunnen functioneren. Dat zijn vrije beweging, contact met soortgenoten en (min of meer) onbeperkt toegang tot water en ruwvoer.
Als aan deze basisbehoeften niet word voldaan, ontstaan al snel gedragsproblemen. (denk bijvoorbeeld alleen al aan weven, luchtzuigen en kribbebijten bij paarden op stal)
Wij mensen kiezen ervoor paarden in ons leven te integreren. Paarden moeten door die keuze omgaan met heel veel dingen die tegen hun natuur ingaan. Het is aan ons om te zorgen onze paarden te leren om te gaan met al die dingen.
Vaak hebben ‘probleempaarden’ eigenlijk helemaal niet zélf een probleem. Vaak zit het werkelijke probleem in de huisvesting, de voeding, de gebruikte hulpmiddelen óf in de manier waarop we met het paard omgaan.
Als je dan die aard en die instincten in je achterhoofd kunt houden de volgende keer dat je paard iets doet, waarvan jij denkt; NEE, dat was niet de bedoeling! In plaats van er een negatieve draai aan te geven en je paard te bestempelen met lelijke diagnoses, óf genoegen te nemen met dat je er mee zal moeten leren leven dat paardlief zo reageert.. Probeer dan eens te denken: “Hé, dat is interessant!”
Waar komt dit gedrag vandaan? Wat probeert mijn paard me te vertellen? Welke signalen heb ik misschien al gemist in de aanloop naar dit moment? Wat kunnen we doen aan de omstandigheden, of aan de vraag, om de uitkomst te veranderen?
Er kunnen zó veel dingen ontbreken in de basis van een paard, er is altijd een oplossing!
Wedden dat de pony uit het voorbeeld over de beenhulpen die genegeerd worden, een vlieg voelt zitten en die weg trilt..? Hij maakt simpelweg een keuze in het negeren van de hulpen.
We kunnen paarden een andere manier van reageren aanleren, nieuwe reflexen aanleren, zich bewuster laten worden van de keuzes die ze hebben. Op de juiste manier wijken voor druk in plaats van ertegen in gaan – nieuwsgierigheid uitlokken en belonen – om enkele voorbeelden te noemen.
Kleine kanttekening om te maken is wél, dat een paardenbrein in de basis anders werkt dan een mensenbrein. We moeten daarmee oppassen voor antropomorfisme; het toeschrijven van menselijke eigenschappen aan een dier. Paarden kunnen niet manipuleren, niet ‘wat als’ denken en niet rationeel nadenken.
Ze zijn wél heel goed in patronen herkennen; weten wat er gebeurd voordat het gebeurd op een anticiperende manier. Als je je vragen altijd op dezelfde manier opbouwt, leren ze steeds eerder te reageren. Ze laten zich uitstekend conditioneren. Daarvan heb je verschillende smaakjes, het gaat er dan niet zo zeer om wélke soort conditionering je toepast, meer om het hoe. Wélk gedrag, of welke reactie, bekrachtig je – en welk(e) juist niet.
Je manier van denken doet heel veel met de uitkomst. Een positieve benadering geeft een positievere uitkomst. Zet die roze bril dus gewoon lekker op en ga uit van de beste intenties bij je paard. Begrijpt hij het niet; leg het hem rustig uit. Weet je niet hoe, vraag om hulp!
Because there is nothing you can’t do when your horse becomes a part of you!
